नवचैतन्य टाईम्स जत (प्रतिनिधी)- रतन टाटा हे एक आदर्श व्यक्तिमत्त्व होते ज्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य व्यवसायिक यश, समाजसेवा, आणि मानवतावादी विचारांमध्ये घालवले. त्यांचे निधन म्हणजे देशासाठी आणि जगासाठी एक अपरिमित हानी आहे. त्यांच्या योगदानाने फक्त उद्योगजगतात नव्हे, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक जीवनातही एक अमूल्य ठसा उमटवला आहे.
रतन टाटा यांचा जन्म 28 डिसेंबर 1937 रोजी मुंबईत झाला. त्यांचे बालपण अतिशय साधेपणाने गेले, जरी ते भारतातील सर्वात प्रसिद्ध उद्योग कुटुंबातील सदस्य होते. त्यांनी आपले प्राथमिक शिक्षण मुंबईतील कॅम्पियन स्कूलमध्ये घेतले, आणि नंतर अमेरिकेतील कॉर्नेल विद्यापीठातून वास्तुकला आणि हार्वर्ड बिझनेस स्कूलमधून मॅनेजमेंटची पदवी घेतली.
विदेशात शिकले तरी, रतन टाटा यांचे भारताविषयी अतूट प्रेम होते. टाटा समूहाचा कार्यभार स्वीकारण्याआधी त्यांनी अमेरिकेत काही वर्षे नोकरी केली, परंतु त्यांची ओढ नेहमीच भारताकडेच होती.
रतन टाटा हे 1991 मध्ये टाटा समूहाचे अध्यक्ष झाले, आणि त्यांच्या नेतृत्वात समूहाने जगभरात आपला विस्तार केला. त्यांचा धाडसी दृष्टिकोन आणि उद्योगातील नवकल्पना यामुळे टाटा समूहाने अनेक क्षेत्रांत उत्तुंग यश मिळवले. टाटा मोटर्सची ‘इंडिका’ आणि ‘नॅनो’ ही कार, टाटा स्टीलचे ‘कोरस’चे अधिग्रहण आणि ‘टाटा टी’चे ‘टेटली’ हे ब्रँड जागतिक स्तरावर पोहोचवणे यांसारखी धाडसी पावले त्यांच्या नेतृत्वाचे उत्तम उदाहरण आहेत.
जरी रतन टाटा यांनी जगभरात मोठे यश मिळवले, तरी त्यांच्या साधेपणाचा आणि नम्रतेचा आदर्श आजही सर्वांना प्रेरणा देतो. त्यांची जीवनशैली साधी, विनम्र आणि समाजाभिमुख होती. त्यांनी आपल्या जीवनात कधीच गर्व किंवा अहंकार दाखवला नाही. समाजातील दुर्बल आणि उपेक्षित घटकांसाठी त्यांनी आपल्या फायद्यांचा त्याग केला. उदाहरणार्थ, 'टाटा ट्रस्ट' आणि 'टाटा मेमोरियल हॉस्पिटल' सारख्या संस्थांच्या माध्यमातून त्यांनी समाजकल्याणाच्या क्षेत्रात मोठे योगदान दिले.
रतन टाटा यांच्याशी संबंधित असंख्य किस्से आहेत ज्यातून त्यांचा मानवीय दृष्टिकोन उलगडतो. मुंबईतील ताज हॉटेलवर झालेल्या 26/11 च्या हल्ल्यानंतर, त्यांनी स्वतः जखमी कर्मचाऱ्यांच्या आणि त्यांच्या कुटुंबीयांच्या घरी जाऊन भेट घेतली. त्यांनी फक्त आर्थिक मदतच दिली नाही, तर मानसिक आधारही दिला. त्यांचा हा माणूसकीचा दृष्टिकोन उद्योगपतींच्या जगात विरळाच होता.
अजून एक किस्सा म्हणजे, टाटा नॅनोच्या निर्मितीत त्यांचा जिद्दीपणा. त्यांनी जगातील सर्वसामान्य कुटुंबांसाठी सर्वात स्वस्त कार देण्याचा संकल्प केला होता. अनेक अडचणींना सामोरे जात, रतन टाटांनी 'नॅनो' ला आकार दिला, जी कार त्यावेळी 'स्वस्तातील गाडी' म्हणून ओळखली गेली.
रतन टाटा यांनी त्यांच्या उद्योगाच्या बाहेरही समाजसेवेला प्राधान्य दिले. त्यांनी देशाच्या विविध सामाजिक प्रश्नांवर काम केले. शिक्षण, आरोग्य, पर्यावरणसंरक्षण आणि ग्रामीण विकास या क्षेत्रात त्यांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. टाटा ट्रस्टद्वारे त्यांनी लाखो लोकांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवले.
रतन टाटा यांचे निधन केवळ उद्योगजगताचे नव्हे तर भारतीय समाजाचेही एक अद्वितीय व्यक्तिमत्त्व हरपले आहे. त्यांच्या अंतःकरणातील माणुसकी, त्यांचा निश्चय आणि त्यांचा नेतृत्वगुण आपणा सर्वांसाठी एक आदर्श आहे. त्यांनी दिलेले योगदान आणि त्यांचे विचार भविष्यातही प्रेरणादायी ठरतील.
आज त्यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली अर्पण करताना, त्यांच्या स्मृतींना उजाळा देताना आपण हेच सांगू शकतो की रतन टाटा यांचा वारसा सदैव अमर राहील. एक उद्योगपती म्हणूनच नव्हे, तर एक 'सच्चा माणूस' म्हणून रतन टाटा आमच्या हृदयात नेहमीच जिवंत राहतील.
